Niwat Chatawittayakul คอลัมนิส และนักธุรกิจ ปัจจุบันทำธุรกิจด้านวางแผนกลยุทธ์การตลาดและโฆษณาดิจิทัล อีกฝั่งสวมหมวกบริษัทสตาร์ทอัพด้านเทคโนโลยีโดย มุ่งความสนใจไปที่ BigData Blockchain และ Digital Transformation

“เศรษฐกิจแบบแบ่งปัน” (sharing economy) โอกาสทองของ Startups

9 sec read

แอบอิจฉาเด็กสมัยใหม่นะครับนอกจากจะมีเทคโนโลยีพร้อมที่จะทำให้เราสามารถหาข้อมูลได้ง่ายแล้ว ยังมีเครื่องไม้เครื่องมือที่ช่วยทุ่นแรงในการทำธุรกิจได้มากมาย ช่วยให้เริ่มต้นธุรกิจได้เพียงคนไม่กี่คน ก็พร้อมทั้งข้อมูลความรู้ เครื่องมือทำให้ คนยุคใหม่เลยสามารถสร้างไอเดียความคิด ต่อยอดมาเป็นธุรกิจได้ในข้อจำกัดที่น้อยมากเมื่อเทียบกับยุค เราจึงได้นักธุรกิจหน้าใหม่อายุน้อย ได้เห็นความสำเร็จของธุรกิจที่ทำเงินได้จำนวนมากจากบุคลากรเพียงไม่กี่คน สร้างธุรกิจที่มีแนวโน้มเติบโตเร็วแบบก้าวกระโดด

ผมมองหลายธุรกิจที่สามารถสร้างนวัตกรรม จากไอเดียแนวคิดง่ายๆ ที่ภายหลังกลายเป็นธุรกิจที่ส่งผลดีต่อคนทั่วโลกทำให้ชีวิตผู้คนให้ดีขึ้น ยกตัวอย่าง Grab Taxi และ Uber ที่มาจากแนวคิดง่ายที่จะแก้ไขปัญหา ทำใมรถ Taxi มันถึงได้เรียกยากนัก เพียงคำถามนี้ก็ทำให้ Application “Uber และ Grab Taxi” ช่วยแก้ไขปัญหาเดียวกันนี้ให้ผู้กับผู้ใช้ทั่วโลก

แล้วทำใม Uber และ Grab Taxi ถึงประสบความสำเร็จ – แม้ว่าจะตั้งต้นริเริ่มธุรกิจจากปัญหาที่พบเจอบ่อยๆ แต่วิเคราะห์ในรายละเอียดแล้ว ทั้ง Uber และ Grab Taxi กำลังทำหน้าที่ตอบโจทย์แนวคิดแบบ sharing economy หรือ เศรษฐกิจแบบแบ่งปัน ซึ่งเป็นแนวความคิดที่ตอบโจทย์วิถีชีวิตคนสมัยใหม่ นำสร้างสรรค์นำไปต่อยอดให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นในวันที่เทคโนโลยีพร้อมและเอื้อให้แนวความคิดนี้สมบูรณ์ขึ้น

ความคิดที่ว่า เทคโนโลยีสามารถเข้ามาช่วยจัดการ จัดสรรปันส่วนใหม่ให้กับทรัพยากร ที่เป็นทรัพยากรส่วนเกิน สินค้าที่ไม่มีค่าแล้วนำมาขายใหม่ หรือบริการให้มีประสิทธิภาพ ด้วยการนำมา แลกเปลี่ยน แบ่งปัน โดยไม่ต้องมีคนกลางใน แบ่งปันกันเองในกลุ่มผู้บริโภค คนขายกับคนซื้อเจอกันโดยตรง อย่าง Uber ทำตัวเป็นระบบกลางช่วยให้คนที่อยากได้บริการรถรับส่ง เจอกับคนที่มีรถอยากได้รายได้เสริม หรือคนที่ขับรถรับส่งอยู่แล้ว อยากมีรายได้เพิ่มในช่วงที่รถว่างได้เจอกัน

ผมเคยดูรายการ ญี่ปุ่นรายการหนึ่ง เมื่อนานมาแล้วครับ พูดถึงเรื่องธุรกิจที่น่าสนใจในญี่ปุ่น ในเทปนั้นเล่าเจาะประเด็นไปที่ธุรกิจที่เติบโตมาจากสิ่งที่คนไม่ได้ใช้แล้ว หรือช่วงเวลาที่ไม่เกิดประโยชน์ มีไอเดียธุรกิจที่เติบโตอย่างน่าตกใจอย่างเช่น เช่าที่จอดรถรายวัน บริษัทเล็กๆ ที่มีคนไม่กี่คนคอยเฝ้าหาที่จอดรถว่างที่ไม่มีใครเช่า หรือเช่าแล้วไม่ค่อยได้จอด แม้แต่กระทั่งหน้าบ้านของผู้คนที่อยากมีรายได้เพิ่มปล่อยหน้าบ้านให้รถอื่นได้จอด เอามาปล่อยเช่าต่อสำหรับคนที่อยากจอดรถแบบไม่ประจำ หรือหาที่จอดในบางพื้นที่ไม่ได้ เปิดบริการผ่านเว็บเพื่อเช่าในที่จอดในสถานที่ที่ต้องการได้ทันที หรือ นายหน้าโรงพิมพ์ บริษัทให้บริการด้านสิ่งพิมพ์สุดฮ๊อตในญี่ปุ่น มีรายได้จากการให้บริการงานพิมพ์รูปแบบต่างๆ โดยที่ไม่มีโรงพิมพ์เป็นของตัวเองเลยครับ แต่สามารถทำราคาค่าบริการได้ในระดับที่ถูกมากๆ เรียกได้ว่าเจ้าของโรงพิมพ์ยังสู้ไม่ไหว ไอเดียง่ายๆ เจ้าของธุรกิจเล็งเห็นว่า ธุรกิจสิ่งพิมพ์ซบเซาถูกทดแทนด้วยดิจิทัล โรงพิมพ์โดยส่วนใหญ่จะไม่มีงานเต็มตลอดทุกวัน ซึ่งทำให้เครื่องพิมพ์จะถูกตั้งไว้เฉยๆ ไม่ได้ใช้งาน บริษัทนี้ทำการเก็บสถิติโรงพิมพ์ทั่วญี่ปุ่น เพื่อดูว่าในแต่ละวันนั้นมีโรงพิมพ์ไหนบ้างที่เครื่องมักว่างไม่ได้ใช้งานในแต่ละวัน ตั้งแต่วันจันทร์ ถึงอาทิตย์ เพื่อที่จะบริหารงานนำงานที่ลูกค้าสั่งงานไปพิมพ์ในโรงงานที่เครื่องพิมพ์ว่างในวันนั้นๆ โดยจ่ายค่าเช่าเครื่องทำงานในราคาที่สุดถูก จากโรงพิมพ์ต่างๆนั้น ซึ่งปกติเครื่องก็ไม่ได้ใช้งานอยู่แล้ว ถือเป็นไอเดียในทำธุรกิจในการใช้แนวคิด “เศรษฐกิจแบบแบ่งปัน” ได้อย่างดี

ในวงการ Startup มีบริษัทดาวรุ่งจำนวนมากที่ใช้แนวคิดนี้ในการพัฒนา ไอเดียธุรกิจ โดยใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วย จัดสรรทรัพยากร ให้คนที่มีความต้องการมาเจอกัน หลายบริการที่ประสบความสำเร็จ อย่างเช่น

Task Rabbit เวลาว่างก็สร้างเงินได้ เมื่อก่อนถ้าผมอยากได้เงินพิเศษก็ต้องไปสมัครพนักงานเสิร์ฟ ทำงานพาร์ทไทม์ แต่งานโดยส่วนใหญ่ก็ต้องเข้าตรงเวลาอยู่ดี แล้วถ้ามีช่วงว่างแค่บางวัน บางช่วงเวลาล่ะ ด้วยบริหารนี้ผมสามารถเข้าไปดูเว็บไซต์ Task Rabbit มีคนต้องการว่าจ้างงานเล็กๆ น้อยๆ หรืองานหนักๆ ก็โพสไว้ที่นี่ พร้อมค่าว่าจ้าง ผมเข้าไปดูเพื่อเลือกรับงาน ในสถานที่และช่วงเวลาที่ผมสามารถรับได้ ก็สร้างรายได้เสริมบริหารชีวิตได้ดีขึ้น ใช้เวลาคุ้มค่า

Screen Shot 2558-09-01 at 8.55.08 PM

หรือ Splinlister เว็บไซต์ตัวกลางที่รวบรวมอุปกรณ์กีฬาให้เช่า สำหรับผู้คนที่กำลังต้องการอุปกรณ์กีฬาไปออกกำลังกาย ทำเงินให้อุปกรณ์กีฬาราคาแพงที่ตั้งฝุ่นเกาะอยู่ที่บ้าน เอามันมาให้คนอื่นเช่าสร้างรายได้เพิ่มสบายๆ คนที่อยากเล่นกีฬา(มือสมัครเล่น)ก็ไม่ต้องลงทุนซื้ออุปกรณ์เพราะไม่รู้ว่าจะนำมาใช้ได้คุ้มค่ารึเปล่า บริการของ Spinlister จะเน้นเฉพาะจักรยาน กระดานเซิร์ฟ และชุดอุปกรณ์การเล่นสกีเท่านั้นครับ หรือบ้านที่มีรถหลายคนมีรถที่จอดไว้เฉยๆ ก็เอามาปล่อยเช่าได้ ผ่านแอพ Relay Ride

Screen Shot 2558-09-01 at 8.54.59 PM

จะเห็นว่าแนวความคิดแบบ เศรษฐกิจแบ่งปันนั้น ต่อยอดได้หลากหลาย ปรับให้เข้ากับความต้องการ ผมอาจจะสร้างบริการพื้นที่ตรงกลางให้รับจ้างพาทัวร์ รายวัน ให้ไกด์ฟรีแลนซ์ได้เจอกับนักท่องเที่ยวที่อยากมีไกด์นำเที่ยวในพื้นที่หรือวันเวลาที่ว่างได้ สนับสนุนการท่องเที่ยวไทยไปอีกทาง ก็เป็นเป็นตัวอย่างง่ายๆ ที่ต่อยอดได้ เพียงแค่เราต้องเห็นช่องว่างในความต้องการให้เจอ นำไปปรับให้เข้ากับวัฒนาธรรม กฏหมายในแต่ละพื้นที่เพื่อให้เกิด Sharing Economy อาจจะดังได้เหมือน Uber นะครับ

https://en.wikipedia.org/wiki/Sharing_economy

 

StartUp เป็นชื่อเรียกพวกเขา ธุรกิจที่เริ่มต้นจากคนไม่กี่คนวางแผนการเติบโตได้แบบก้าวกระโดด ด้วยแนวคิดไอเดียธุรกิจที่โดดเด่น อาจมาจากช่องว่างของแนวความคิดเก่า ที่สามารถต่อยอดเป็นจริงได้ในปัจจุบัน หรือแนวความคิดใหม่ๆ ที่ยังไม่เกิดขึ้นหรือนำมาต่อยอดให้เกิดความแตกต่างเกิดแนวคิดใหม่ๆ  ซึ่งส่วนใหญ่ Startup มักเป็นสายเทคโนโลยี